Gezonde lucht is een recht. Weten hoe het met de lucht in je leefomgeving gesteld is, ook. Toch worden die rechten elk jaar opnieuw geschaad door de EU-landen, ook door België.

Luchtvervuiling 10 keer dodelijker dan verkeersongevallen

Als je een Europese stedeling bent, dan heb je één op vijf kansen om te worden blootgesteld aan luchtvervuiling die (ver) over de EU-gereguleerde limieten gaat. Terwijl die EU-limieten ook nog ver boven de limieten van de WHO, de Wereldgezondheidsorganisatie, liggen. Van de Europese luchtvervuiling ondervinden we een rechtstreekse impact op onze gezondheid: er gaan in België zo’n 10 keer meer mensen dood aan luchtvervuiling dan aan verkeersongevallen, jawel.

Om de luchtkwaliteit te verbeteren worden er vandaag wel politieke inspanningen geleverd, maar ze zijn niet in verhouding met het probleem. Om de luchtkwaliteit structureel te verbeteren en onder de schadelijke limieten te laten zakken, moet er verantwoordelijkheid worden genomen. Maar België schuift de actie al jaren op de lange baan, terwijl er binnen onze grenzen per jaar 3.000 tot 13.000 mensen een vroegtijdige dood sterven ten gevolge van onze luchtvervuiling.

Op naar de rechtbank

Elke burger heeft het recht om juridisch te eisen dat er politiek iets ondernomen wordt. Maar dat wordt bemoeilijkt. De stedelijke luchtsaneringsplannen zijn vaag, de gemeten informatie wordt niet vrijgegeven, althans niet in mensentaal, en de politieke regels en procedures maken het burgers moeilijk om de stap richting rechtbank te zetten.

En toch. Ondanks de obstakels slagen ngo’s en Europese burgers er alsmaar vaker in om hun recht op schone lucht te verdedigingen in de rechtbank. Er zijn tal van zaken in grote Europese steden te vinden die werden gewonnen door burgers.

Dat is wat ook wij gaan doen. Door het recht op informatie over de luchtkwaliteit moest België meetstations bouwen. En de gemeten gegevens blijken allerminst fraai, zelfs al zijn ze op vele plekken nog te rooskleurig. Daarom stapt De Luchtzaak naar de rechtbank. We eisen dat de overheid haar verantwoordelijkheid neemt en dwingen ons recht op gezonde lucht af.

“83 jaar zal ik zijn in 2050, en dan pas zuivere lucht? Fok dat. We hebben ACTIE nodig. We dienen de Vlaamse overheid een proces aan te doen.” - Jeroen Olyslaegers.